دانش کشاورز : کرم سفید ریشه

کرم سفید ریشه (Polyphylla olivieri Cast)

بسیاری از درختان میوه و گیاهان زراعی و غده‌ای از جمله سیب زمینی درگیر این آفت هستند. از گونه‌های دیگر آن می‌توان به P. adspersa  و Melolontha sp. اشاره کرد.

شکل شناسی

به چهار شکل حشره کامل، تخم، لارو و شفیره مشاهده می‌گردد. رنگ بدن آن‌ها قهوه‌ای تیره تا سیاه است که پوشیده از توده‌هایی از پولک‌های صدفی می‌باشد که در سطح پشتی سر، قفس سینه نمایان می‌شود. طول بدن حشرات کامل آن ۳۰ تا ۴۰ میلیمتر و عرض بدن آن‌ها ۲۰ میلی‌متر می‌باشد. شاخک آن‌ها ۱۰ بندی است. تفاوت‌های شاخک و ساق پای حشرات ماده و نر آن‌ها را از هم متمایز می‌کند.

در حشرات ماده ۵ بند انتهایی شاخک آن‌ها به صورت ورقه‌ای، کوچک و سنجاقی شکل بوده و ساق پای جلویی حشرات ماده سه خار یا دندانه دارد. در حشرات نر ۷ بند شاخک آن‌ها به‌صورت ورق درآمده است. این ورقه‌ها در افراد نر نسبتاً بزرگ بوده و در موقع حرکت باز و بسته می‌شوند. در ساق پای آن‌ها دو عدد خار یا دندانه نیز مشاهده می‌شود. در گونه P. adspersa طول بدن حشرات کامل ۲۵ تا ۳۲ میلی‌متر بوده و رنگ عمومی بدن آن‌ها در سطح پشتی نخودی تیره می‌باشد. در این گونه به ندرتی نوارها و لکه‌های سفید دیدی می‌شود. حشرات کامل گونه M. melolontha نیز بدنی نسبتاً کشیده و باریک داشته و در سطح پشتی قهوه‌ای کم‌رنگ و یا متمایل به زرد مشاهده می‌شود.

تخم آن‌ها به رنگ سفید صدفی و بیضی شکل بوده و به صورت مجتمع دیده می‌شوند. لاروهای آن‌ها دارای پاهای سینه‌ای نسبتاً قوی و بدن خمیده c  شکل می‌باشند و انتهای شکم آن‌ها بزرگ و متورم است. دو ردیف مو در انتهای نیم حلقه شکمی بدن آن‌ها مشاهده می‌شود که تعداد و طرز قرار گرفتن آن‌ها منجر به تمیز دادن گونه‌ها نسبت به یکدیگر می‌شود. ریشه گیاهان زراعی اغلب مورد حمله لاروهای سن یک و گیاهان غده‌ای نظیر سیب‌زمینی و چغندر قند مورد حمله لاروهایی با سنین بالاتر قرار می‌گیرند.  لارو این آفت در داخل خاک و به خصوص کودهای دامی و خاک برگ مشاهده می‌شود. این لاروها با ورود به مرحله شفیرگی، گهواره بیضی شکلی در خاک درست کرده و داخل آن تبدیل به شفیره می‌شود.

زیست شناسی

حشرات کامل کرم سفیدریشه در خردادماه و تیرماه پرواز کرده و در اطراف تله‌های نوری و چراغ جمع می‌شوند. تغذیه حشرات کامل از برگ گیاهان زراعی و درختان میوه صورت می‌گیرد. حشرات ماده‌ پس از جفت‌گیری، تخم‌های خود را در سطح خاک و بیشتر در شکاف‌ها و ترک‌های خاک قرار می‌دهند. لاروها پس از خروج از تخم وارد خاک شده و شروع به تغذیه از ریشه گیاهانی چون سیب زمینی می‌کنند. در سنین اولیه به علت جثه کوچکی که دارند در نزدیکی سطح خاک زندگی کرده و از ریشه خانواده گندمیان تغذیه می‌کنند اما با افزایش سن از ریشه‌های ضخیم و غده‌ای گیاهانی چون سیب زمینی، چغندرقند و درختان میوه تغذیه می‌کنند.

روش‌های کنترل

کرم سفید ریشه از سه طریق مکانیکی، زراعی و بیولوژیکی قابل کنترل است. در مبارزه مکانیکی منحصراً لاروها و حشرات کامل از بین می‌روند. در کنترل زراعی با برگرداندن خاک، لاروها به سطح خاک منتقل شده و سپس توسط پرندگان شکار می‌شوند. در مبارزه بیولوژیکی، لارو این آفت توسط پرندگان، جوندگان و جانوران دیگر شکار می‌شوند همچنین در معرض حمله ریزجانداران مختلف از جمله کنه‌ها قرار می‌گیرند. تخم این حشرات نیز توسط مورچه‌ها ازبین می‌رود.

مبارزه

۱- جمع‌آوری حشرات کامل از اواخر بهار به بعد

الف‌- جمع‌آوری حشرات در صبح زود به وسیلهٔ تکاندن درختان

ب‌- جمع‌آوری حشرات کامل با کمک نور چراغ

۲- از بین بردن علف‌های هرز سطح باغ از علف‌های هرز یکساله و چند ساله چون منبع غذایی خوبی برای لاروهای سن اول است.

۳- شخم زمستان و جمع‌آوری لاروها در اسفندماه

۴- مبارزه شیمیایی با استفاده از دیازینون (۳ تا ۳٫۵ لیتر) و پودر وتابل لیندین ۱۰ کیلو در هکتار به طریق محلول پاشی پای درخت در اوایل بهار و اوایل تابستان. بهتر است بعد از ریختن محلول پای درخت آبیاری سبکی نیز انجام شود.

۵-امروزه از باکتری Bacillus popilliae علیه این آفت استفاده می‌کنند که باعث به وجود آمدن بیماری شیری (Milky disease) در لاروها می‌شود.

۶- قارچ Metarrhizium anisopliae نیز روی لاروها تأثیر دارد